سلام (نماز)
بخشی از احکام عملی و فقهی |
فروع دین |
---|
نماز |
نماز واجب • نمازهای یومیه • نماز مستحبی • نماز جمعه • نماز عید • نماز جماعت • نماز آیات • نماز میت • ارکان نماز • واجبات نماز |
دیگر عبادتها |
روزه • خمس • زکات • حج • جهاد امر به معروف و نهی از منکر • تولی • تبری |
احکام طهارت |
وضو • غسل • تیمم نجاسات • مطهرات |
احکام مدنی |
وکالت • وصیت • ضمانت • کفالت • ارث |
احکام خانواده |
ازدواج • ازدواج موقت • تعدد زوجات • نشوز • محارم • طلاق • مهریه • شیردادن • آمیزش • استمتاع • صیغه ازدواج • ام ولد • ظهار • لعان • ایلاء • خلع و مبارات |
احکام قضائی |
قضاوت • دیات • حدود • قصاص • تعزیرات |
احکام اقتصادی |
عقود: (تجارت • مضاربه • اجاره) • محرمات (رشوه • ربا • احتکار • مکاسب محرمه) • احکام وابسته (مجهول المالک، وجوهات شرعی • کفاره • جزیه) |
احکام دیگر |
حجاب • صدقه • نذر • تقلید • خوردنیها و آشامیدنیها • وقف • قسم • فسخ • ابراء • اقاله • وقف |
جستارهای وابسته |
بلوغ • فقه • احکام شرعی • توضیح المسائل • واجب • حرام • مستحب • مباح • مکروه • نیت • قصد قربت • مسائل مستحدثه |
سَلام جزء پایانی نماز است که پس از تشهد آخر نماز خوانده میشود. سلام از واجبات غیر رکنی نماز است و در همه نمازها به جز نماز میت وجود دارد.
تعریف
سلام در لغت از «س.ل.م» به معنای سلامتی، امنیت و صلح است که در فارسی به درود ترجمه شده است.
در روایت است که مردی از امیرمؤمنان(ع) پرسید: معنای "السلام علیکم..." چیست؟ امام فرمود:
- «امامِ جماعت مترجم(منتقل کننده پیام) فرمایش خداست و در وقتی که خطاب به همگان می گوید:"السلام علیکم..." ، به معنای آن است که همگی از عذاب خدا در روز قیامت مصون هستید.»
همچنین در روایتی دیگر از امام صادق(ع) نقل شده است:
- «معنای سلام در آخر هر نماز امان است، یعنی کسی که امر پروردگار متعال را به جا آورد و به سنت پیغمبر خدا به حال خضوع و خشوع عمل کند، پس او از بلای دنیا و از عذاب آخرت در امان میماند.»
معنای سلامهای نماز
سه سلام در آخر نماز خوانده میشود:
- «اَلسَّلامُ عَلَیک اَیُهَا النَّبِیُّ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ»؛ یعنی سلام بر توای پیغمبر و رحمت و برکات خدا بر تو باد.
- «اَلسَّلامُ عَلَینا وَ عَلی عِبادِ اللَّهِ الصّالِحینَ»؛ یعنی سلام از خداوند عالم بر نمازگزاران و تمام بندگان خوب او.
- «اَلسَّلامُ عَلَیکمْ وَ رَحْمَةُ اللَّه وَ بَرَکاتُهُ»؛ یعنی سلام و رحمت و برکات خداوند بر شما مؤمنین باد.
مخاطب سلامهای نماز
مخاطب سلام اول رسول خداست. مخاطب سلام دوم همه مؤمنین و بندگان صالح خدا هستند. مخاطب جمله سوم: «السّلام علیکم و رحمة الله برکاته» مبهم است امّا در روایات مصادیقی از این مخاطب را بیان کردهاند، از جمله گفته شده: این سلامها خطاب به ملائکه موکل انسان هستند. در بعضی از روایات گفته شده که این سلام خطاب به تمام ملائکه و فرشتگان است و در بعضی آمده که این سلامها به انبیاء الهی است. شاید هم بتوان گفت: بعد از آن که نمازگزار در سلام اول به رسول خدا سلام کرد و در سلام دوم به تمام نمازگزاران و بندگان شایسته اعم از انبیاء و مؤمنین و ملائکه سلام کرد در سلام سوم به صورت جمعی به همه آنها سلام میدهد و همه را مورد مخاطب خود قرار میدهد.
سلام در روایت معراج
در حدیث معراج خداوند به پیامبرش امر میکند ابتدا بر خودش و اهل بیتش صلوات بفرستد و پس از آن به فرشتگان و انبیاء و مرسلین که پشت سر ایشان صف کشیده بودند سلام و درود بفرستد، پیامبر فرمود: اَلسَّلامُ عَلَیکم و رَحمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ.
چرایی سلام در پایان نماز
امام رضا(ع) در باره فلسفه اینکه چرا پایان نماز با ذکر سلام است و نه ذکری مانند حمد یا تسبیح فرمود: نمازگزار با شروع نماز وگفتن «اَللَّهُ أَكْبَرُ» صحبت با مخلوقین را بر خود حرام و رو به سوی خالق کرد، در پایان نماز اولین چیزی که گفته میشود«السَّلامُ عَلَيْكُم ورَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكاتُهُ» است که با گفتنش آنچه را حرام کرده مجدداً حلال اعلان میکند: زیرا آغاز کلام با مخلوقین سلام است.
میتوان گفت آخرین مرحله نماز، سلام و درود فرستادن بر پیامبر(ص)، بندگان صالح و همه نمازگزاران است. همان گونه که نماز معراج مؤمن دانسته شده و با گفتن "تکبیرة الاحرام " این معراج آغاز میشود، با گفتن "سلام " فرود آمده و به افراد صالح و نیکوکار سلام میدهد و این، علامت خروج از نماز است.
احکام سلام نماز
- سلام اول و دوم مستحب است. یعنی نمازگزار میتواند فقط سلام سوم را بگوید.
- اگر نمازگزار سلام را فراموش کرد و هنگامی یادش آمد که صورت نماز به هم نخورده و کاری هم که عمدی و سهوی آن نماز را باطل میکند، مثل پشت کردن به قبله، انجام نداده بود، باید سلام را بگوید و نمازش صحیح است.
پیوند به بیرون
پانویس
- ↑ معجم الوسیط، ذیل سلم
- ↑ ، سایت واژهیاب.
- ↑ وسائل الشیعة، ج۶، ص۴۱۷، ابواب التسلیم.
- ↑ مصباح الشریعة، ترجمه مصطفوی، ص۷۲.
- ↑ ، پایگاه اطلاع رسانی آقا مجتبی تهرانی.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۲، ص۳۰۶.
- ↑ الکافی (ط - الإسلامیة)، ج۳، ص۴۸۶.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۲، ص۳۰۶؛ و وسائل، ابواب تسلیم، باب ۱، ح ۱۱.
- ↑ ، مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی.
- ↑ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۶۲۴.
- ↑ ، سایت آیتالله خامنهای.
- ↑ إنّ الإمام يترجم عن الله عزّ وجلّ ، ويقول في ترجمته لأهل الجماعة : أمان لكم من عذاب الله يوم القيامة
منابع
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق.
- مصباح الشریعة، منسوب به جعفر بن محمد علیهالسلام، ترجمه حسن مصطفوی، تهران، انتشارات انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران، چاپ اول، ۱۳۶۰ش.
- بحار الأنوار(ط- بیروت)، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بیروت،دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- وسائل الشیعة، شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، مصحح مؤسسة آل البیت علیهم السلام، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.